Wat is de Exzellenzinitiative?
De Exzellenzinitiative is een initiatief van de centrale overheid en de deelstaten om wetenschap en (excellent) onderzoek aan Duitse Hochschulen (hogeronderwijsinstellingen) te bevorderen. Er is financiële steun voor Graduiertenschulen, Exzellenzcluster en Zukunftskonzepte.
Graduiertenschulen zijn opleidingen voor Doktoranden (promovendi), waarbij sprake is van een breed wetenschapsgebied alsmede van excellente wetenschappelijke begeleiding en uitstekende randvoorwaarden (zie de informatie over gestructureerde PhD-programma’s). Tot de Exzellenzcluster behoren internationaal zichtbare onderzoeks- en opleidingsinstellingen met een groot concurrentievermogen, waar hoogwaardig onderzoek plaatsvindt. In Zukunftskonzepte wordt de langetermijnontwikkeling van onderzoek op een Hochschule beschreven. Hierin wordt ingegaan op de onderzoeksgebieden waarop de desbetreffende instelling zich wil focussen, alsmede op algemene doelstellingen en een strategisch ontwikkelingsplan.
Tot nu toe waren er drie rondes van toekenning van de Exzellenzinitiative. Hochschulen moeten aan bepaalde criteria voldoen om voor financiële steun in aanmerking te komen. Bij de eerste en tweede ronde, die tussen 2006 en 2010 plaatsvonden, werd in totaal 1,9 miljard euro aan de Hochschulen ter beschikking gesteld, waarvan 75 procent door de centrale overheid en 25 procent door de Länder. Bij de derde en tot nu toe laatste ronde, die tussen 2010 en 2012 plaatsvond, werden door zowel de centrale overheid als door de deelstaten 30 procent meer financiële middelen beschikbaar gesteld, wat het totaal bracht op 2,7 miljard euro. Tevens werd de looptijd tot 2017 verlengd.
In de derde ronde zijn in totaal 45 Graduiertenschulen en 43 Exzellenzcluster uitgekozen, opgezet door in totaal 39 Hochschulen uit 13 deelstaten. De hogeronderwijsinstellingen die de gemeenschappelijke commissie van de Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) en de Wissenschaftsrat overtuigd hebben met hun Zukunftskonzepte zijn de Freie Universität Berlin, de Humboldt-Universität Berlin, de Universität Bremen, de Technische Universität Dresden, de Universität zu Köln, de Ludwigs-Maximilians-Universität München, de Technische Universität München, de Universität Konstanz, de Universität Heidelberg, de RWTH Aachen en de Universität Tübingen.