Interviewreeks: volg vijf Nederlandse studenten in Duitsland
Deel 3 - De tussenstand
23 juni 2016
In deze interviewreeks volgen wij vijf Nederlandse studenten en jonge onderzoekers die naar Duitsland zijn verhuisd om daar te studeren of onderzoek doen met een DIA-Stipendium. Gedurende hun verblijf zullen ze hun ervaringen met ons delen. In dit derde deel van de reeks praten we met hen over hoe het is nu ze een paar maanden in Duitsland zijn.
Lees hier deel 1 van de interviewreeks over de voorbereiding.
Lees hier deel 2 van de interviewreeks over de eerste weken in Duitsland.
Hoe bevalt het jullie na een paar maanden in Duitsland?
Danny: Ik voel me best wel thuis hier in Hamburg. Ik ken de stad op mijn duimpje en weet waar de leuke cafés en restaurants zijn. Daarnaast heb ik ontelbaar vaak de Hamburger Kunsthalle bezocht, met het schilderij Wanderer über dem Nebelmeer van Caspar David Friedrich. Iedereen die is Hamburg is raad ik aan geïnspireerd te worden door dit stukje kunst! Op de universiteit gaat het ook goed. De colleges zijn interessant en de werkgroepen uitdagend. Bij mijn stage op de onderzoeksafdeling ben ik nu bezig met het ontwerpen van een practicum, dat de derdejaars volgend jaar gaan uitvoeren. Best wel een ambitieus project maar gelukkig krijg ik goede begeleiding!
Richt: Het bevalt nog steeds erg goed. De sfeer in Rostock is heerlijk, zeker zo in de zomer en de mensen zijn ook erg ontspannen en aardig. Ik heb het op alle fronten zeer naar mijn zin.
Steef: Mij bevalt het in München ook nog steeds heel erg goed! Ik zie er nu al tegenop om weer terug naar huis te moeten aan het einde van dit semester. Je bouwt hier namelijk erg snel een nieuw leven op, vol leuke activiteiten naast je studie. Zo volg ik naast mijn colleges een salsacursus en zit ik via de universiteit bij een Duits softbalteam: The Munich Krasshoppers! Hiermee ben ik ook een weekend voor een toernooi in Darmstadt geweest, waardoor je snel een band opbouwt. Het is erg leuk om deze dingen naast mijn studie te doen, omdat ik zo nog meer contact heb met Duitsers.
Merel: Het bevalt me ook super goed in Berlijn! Ik heb mezelf goed aangepast en ben al helemaal gewend aan dingen zoals over de stoep fietsen omdat fietspaden soms ineens ophouden. Ook gaat mijn Duits nog steeds vooruit en merk ik dat als ik Nederlands praat er soms wel eens Duitse woorden doorheen schieten.
Paulien: Ik voel me hier in Leipzig al helemaal thuis en tegelijkertijd nog steeds een toerist. Ik weet inmiddels zonder kaart bijna alles wel per fiets te vinden en ik heb de plekjes gevonden waar ik graag naartoe ga. Maar er is ook nog steeds veel te ontdekken en als ik in de binnenstad loop, waardoor het nog voelt alsof ik een stedentrip maak. Ik heb inmiddels ook wat vrienden gemaakt via mijn werk. Met één van hen loop ik regelmatig hard in de vele parken die Leipzig rijk is. Verder worden er regelmatig feestjes georganiseerd waar ik dan ook voor uitgenodigd word. Ik probeer nu ook zelf wat meer contact te zoeken, bijvoorbeeld met mijn buren.
Steef, in het vorige interview zei je dat je dacht dat jouw Duits binnen een maand al erg verbeterd zou zijn. Hoe gaat dat nu?
Steef: Goed! Omdat ik hier zoveel Duits hoor en praat, pik ik erg snel woorden op. Wel blijft het lastig om grammaticaal correct te praten, omdat er in Duits nou eenmaal erg veel regels zijn. Daarnaast moet ik soms oppassen dat ik sommige woorden uit de spreektaal of het Beierse dialect niet direct overneem. Ondanks deze kleine dingen blijft het communiceren erg goed gaan en het leuke is dat je elke dag wel weer iets bijleert.
Richt, in het vorige interview heb je verteld dat er iedere week analisten en laboranten voor jou aan het werk zijn en jou als baas zien. Hoe verloopt het contact binnen het onderzoeksinstituut nu?
Richt: Ik ben er nu aan gewend, dus ik voel me minder ongemakkelijk. Ik probeer wel de mensen die voor me werken te bedanken voor dat wat ze voor me doen, in tegenstelling tot mijn Duitse collega’s die de situatie meer voor gegeven nemen. Verder heb ik goed contact met mijn collega’s. Begin mei was ik bijvoorbeeld jarig en toen heb ik tompoezen, Hollandse appeltaart en worstenbroodjes gemaakt. Het was erg leuk om dit samen op te eten. Van hen heb ik een kanotocht bij maanlicht cadeau gekregen wat erg leuk en mooi was om te doen.
Hebben jullie verschillen ontdekt tussen Nederland en Duitsland?
Merel: De beleefdheidsvorm die hier vaak gebruikt wordt. Zo ben ik er nog steeds niet aan gewend, als ik tijdens een Seminar mijn hand opsteek om iets in te brengen in een discussie, om door mijn professor met “Frau de Groot” aangesproken te worden. Verder sta ik er wel eens bij stil hoe verscheiden deze stad is. Zo kijkt niemand hier in Berlijn op van een in totaal gifgroen geklede 70-jarige vrouw met roze gespikkelde haren. Het kan hier allemaal, meer dan in Amsterdam heb ik het gevoel. Berlijn is niet spießig, en dat bevalt mij wel heel erg goed.
Richt: Er is onder Duitse studenten een grote betrokkenheid bij politieke- en milieukwesties en zij zetten zich in voor de bevolking in de stad. Zo hebben twee huisgenoten een half jaar vrij gekregen van de universiteit om in de vluchtelingenopvang te helpen en lopen studenten hier vaker mee in demonstraties dan in Nederland.
Steef: Ik vind het erg grappig om te zien dat het stereotype van de deutsche Pünktlichkeit niet altijd klopt, zo komen studenten in colleges en bij informele afspraken niet altijd op tijd.
Paulien: Eigenlijk heb ik gemerkt dat Nederlanders en Duitsers in veel opzichten niet zo heel verschillend zijn. Wel begrijp ik nu wat mensen met de Nederlandse directheid bedoelen. Hier worden dingen wat voorzichtiger uitgedrukt. Ook heb ik soms het gevoel dat Nederlanders wat minder rekening houden met anderen. Het viel me opeens op hoe hard Nederlanders in de trein met elkaar praten. Heel gek om je land opeens in de ogen van een buitenstaander te bekijken.
Danny: Ik denk dat je in Hamburg veel gelijkenissen kunt trekken tussen de Duitser en de Nederlander. Ik ben hier zelfs Duitsers tegengekomen die een aardig woordje Nederlands verstaan en soms zelfs spreken. Dit was tijdens mijn eerdere verblijf in München ondenkbaar. Dit laat ook de verschillen binnen een land zien waardoor je jezelf dan pas realiseert hoe groot Duitsland eigenlijk is.
Paulien, de vorige keer zei je dat jouw collega’s jou allerlei typisch Duitse dingen willen leren. Welke typische Duitse dingen heb je nu geleerd?
Paulien: De laatste tijd begin ik vooral de Duitse humor te leren. Zo worden er regelmatig grappen gemaakt over het Saksisch, het dialect dat hier gesproken wordt. Daarnaast leer ik steeds meer Duitse bands kennen. Zo was ik laatst bij een heel leuk concert van Annenmaykantereit. Verder heb ik een aantal etenswaren uit de DDR tijd leren kennen die nog steeds in de supermarkt te krijgen zijn, zoals Knusperflocken en Bemmchen. Het is interessant om te merken dat veel mensen hier nog steeds erg met de DDR-tijd bezig zijn. Ik ben in het voormalige Stasi-hoofdkantoor geweest, wat nu een door vrijwilligers gerund museum over de DDR is. Ik was echt verbaasd en ook wel geschrokken hoe weinig ik als Nederlander hierover eigenlijk wist. Bijvoorbeeld dat kinderen geïndoctrineerd werden door het communistische regime, hoe ze op school in de gaten gehouden werden en zelfs aangezet werden om hun ouders te verraden als die bijvoorbeeld over vluchten of West-Duitse dingen spraken thuis.
Is er iets wat jullie missen uit Nederland?
Steef: Naast mijn vrienden en familie moet ik zeggen dat ik niet zoveel mis uit Nederland. Ik vind het erg leuk om alles zo anders mee te maken en ik zou hier makkelijk nog veel langer kunnen blijven! Alhoewel, een frikandel speciaal of een niet nagesynchroniseerde documentaire zou op zijn tijd toch wel te waarderen zijn!
Danny: Ik ben vegetariër dus ik heb gelukkig geen heimwee naar de frikandel of bitterbal. Ik ben eerder bang dat ik de Duitse kwark ga missen wanneer ik terug ben in Nederland. Die is zo lekker!
Merel: Ik mis ook bepaald Nederlands eten. Zo brengt Nederlands bezoek steevast een aantal oranje Tony Chocolony repen voor me mee en ga ik spaarzaam om met mijn blok jong belegen Hollandse kaas. Verder heb ik gemerkt dat sommige dingen in Nederland net iets makkelijker gaan als het gaat om automatisering. Zo moet je altijd genoeg contant geld op zak hebben aangezien pinnen niet overal mogelijk is en kan je geen printopdracht vanuit je eigen laptop naar de printer op de universiteit sturen.
Paulien: Pindakaas! Ik vraag nu al mijn vrienden die langs willen komen om een paar potten mee te nemen. En verder de standaard winkels waar je normaal zonder na te denken bepaalde inkopen doet, bijvoorbeeld panty's. Verder mis ik de taal soms wel een beetje. Het is toch gemakkelijker spontaan en jezelf te zijn in je eigen taal.
Richt: Ik mis mijn vriend en de Hema, een fijne winkel waar je alles kan kopen voor een goede prijs en kwaliteit. Ook goede, betaalbare kaas voor op brood is hier niet te koop.
Merel, in het eerste interview vertelde je dat je een bijbaan ging nemen in Berlijn: Hoe bevalt dit?
Ik heb een baantje als ijsverkoopster en sta elke zondag met m’n ijskarretje in het Mauerpark op een van de bekendste vlooienmarkt onder toeristen. Als Nederlander werken in een ander land binnen de Europese Unie gaat vrij makkelijk, het verbaasde me eigenlijk hoe gemakkelijk ik alles kon regelen. Ik had een geldige ziektekostenverzekering en een zogenaamde “Steuer ID” nodig. Mijn Nederlandse ziektekostenverzekering is geldig binnen Europa, daarvoor hoefde ik niets te regelen en de “Steurer ID” kreeg ik automatisch opgestuurd nadat ik me bij het Bürgeramt had aangemeld.
Danny, je gaat eerder dan oorspronkelijk gepland weg uit Hamburg. Wat ga je doen?
Danny: Sinds ik in München de enorme aantallen vluchtelingen heb gezien ben ik behoorlijk aangedaan door hun lot. Daarom wil ik mezelf graag inzetten om hen te helpen. Ik hoorde van de Global Impact Competition van Singularity University: een wedstrijd om te bedenken hoe je door middel van het gebruik van exponentiële technologieën een grote impact zou kunnen hebben op vluchtelingen. Uiteindelijk heb ik een idee ingestuurd, dat grafeenfilter-technologie bevat. Dit kan je urine filteren tot schoon water en bacteriën eten als het ware urine en maken er elektriciteit van. Met dit idee heb ik gewonnen en mag ik deze zomer tien weken naar Silicon Valley in Amerika om mee te doen aan het Global Solutions Program.
Ten slotte: hoe is het om in Duitsland het EK mee te maken?
Richt: Eén groot feest natuurlijk. Mijn Duitse collega’s zijn in twee groepen verdeeld: de ene groep gaat “gewoon” kijken bij één van de vele public viewing plekken die er zijn, inclusief outfits en Duitse vlag. De andere groep kijkt op kleinere plekken waar Duitse vlaggen etc. verboden zijn, als protest tegen nationalisme. Het leeft hier zeker bij iedereen en ik vier het feestje dit jaar graag aan Duitse zijde mee.
Steef: We gaan hier vaak naar een Biergarten, Bierhalle of kroeg om gezamenlijk het EK te volgen. Vooral als Duitsland speelt zit elke kroeg bomvol en is het lastig om ergens een plekje te veroveren. Maar als je dan eenmaal aan een typisch Duitse, gezellige biertafel zit met een Maẞ Augustiner bier is het fantastisch om een wedstrijd, voorzien van Duits commentaar, hier in München te volgen! Jammer is natuurlijk dat Nederland niet meespeelt in het EK, dat moet je dan als Nederlander toch vaak aanhoren. Voor mij in ieder geval des te meer reden om 100 procent voor Duitsland te zijn dit EK!
Merel: Ik vind het heel pijnlijk! Duitsers laten inderdaad geen kans lopen om je eens flink in te peperen als ze merken dat je Nederlands bent. Het is ook een geliefd onderwerp om te gebruiken voor reclame. Zo had de keten Karstadt in november een actie speciaal voor de eerste 74 Niederländer. Zij konden voor €20,16 een echt Duits voetbalshirt kopen. Een vriendin van mij heeft er een voor deze Freundschaftspreis kunnen kopen. En aangezien ik het toch een beetje mis een team aan te moedigen tijdens het EK, heb ik er zelf ook maar eentje aangeschaft en juich ik voor het Duitse team mee.
Paulien: Ook ik moet hier heel wat grapjes over Nederland en het EK incasseren. Voetbal interesseert met niet zo, ook niet tijdens het EK, maar ik ga morgenavond voor het eerst naar een Public Viewing in de stad. Je moet toch wel een beetje mee kunnen praten. Het is trouwens wel gek om al die EK-gekte voor een ander land van zo dichtbij mee te maken, terwijl je eigen land niet meespeelt.
Danny: Jammer dat ik net nu het EK echt gaat beginnen naar Amerika ga. Ik heb wel een wedstrijd in Hamburg bij een Public Viewing kunnen kijken. Op het Heiligengeistfield midden in de stad heeft Lidl een megascherm geplaatst waar duizenden mensen bij elkaar komen om samen de wedstrijd te kijken. Er waren ook wat Oekraïners aanwezig en de sfeer was heel ontspannen. Natuurlijk kwam Duitsland al in de eerste helft op voorsprong waardoor de sfeer nog beter werd!
